Zjawisko zanurzenia człowieka w muzyce nie jest zaskoczeniem dla naukowców. Jak można żyć, nie poddając się czemuś tak tajemniczemu, czarownemu, wyzbytemu lęku jak muzyka? – zapytał Oliver Sacks, profesor neurologii i psychiatrii w Columbia University Medical Center.
Badając przez kilka dekad ludzkie mózgi, stwierdził, że nasz gatunek jest o tyle wyjątkowy, że nie tylko może postrzegać muzykę, ale jeszcze łączyć z nią silne emocje. Mówi się, że muzyka dociera do duszy człowieka. Obcowanie z nią jest osobistym i intymnym doświadczeniem każdego z nas. Emocje te są wywoływane przez indywidualny odbiór muzyki, ale przecież to jaka muzyka wywołuje dane emocje, jaka muzyka jest nam bliska – może zależeć także od czynników kulturowych, takich jak środowisko dorastania, od rówieśników, od nowych technologii, od świata reklamy i od wymiany treści muzycznych w mediach społecznościowych, mody i wielu innych uwarunkowań.
Zgodnie z licznymi badaniami socjologicznymi i statystycznymi przeprowadzanymi w celach naukowych, ale także na potrzeby przedsiębiorców promujących swoje produkty w kampaniach reklamowych, muzyka towarzyszy człowiekowi nieprzerwanie przez całe życie, jest jedną z najważniejszych przyjemności, zaś jej słuchanie jest znacznie ważniejsze niż oglądanie filmów albo zawodów sportowych. Muzyka ma setki odcieni i gatunków, a nawet jeśli nie słucha jej się na co dzień, muzyka w określonych okolicznościach wzbudza emocje wśród odbiorców.
Nigdy dotąd w historii świata nie było aż tyle muzyki, która tak bardzo towarzyszy człowiekowi. Muzyka otacza każdego z nas ze wszystkich stron praktycznie bez przerwy. Atakuje nas coraz celniej jako konsumentów, na co nie zawsze mamy wpływ. Z kolei dzięki nowym urządzeniom i aplikacjom – możemy łatwiej i szybciej wynajdować muzykę, którą lubimy. Poznajemy jej coraz więcej, także dlatego coraz trudniej nam zdefiniować – jakiej muzyki lubimy słuchać.
Rozwój świata i komunikacji między kontynentami doprowadził już na początku XX wieku do narodzin współczesnego rynku muzycznego.
Rynek ten rozwija się dynamicznie, bez porównania szybciej niż kiedyś. Wraz z rewolucją technologiczną, obserwowaną od ponad 100 lat, dziś możemy mówić o masowym odbiorze muzyki przez całe społeczeństwa. Jest to konsekwencja nabycia umiejętności utrwalania dźwięku, a także rozwoju obrotu dziełami muzycznymi. Popularność i zasięg lubianych piosenek oraz melodii zależały przez wieki od obecności w domu pianina i innych instrumentów. Nagrywanie i odtwarzanie muzyki zaczęło się około 1880 roku. Ta zdolność do reprodukowania zaowocowała wybuchem niezliczonej ilości gatunków muzycznych. Nagrywana muzyka zaczęła być łatwiejsza w odbiorze, a w związku z tym słuchana jest przez miliardy słuchaczy.
Zgodnie z definicją, muzyka rozrywkowa charakteryzuje się łatwością w odbiorze, co stwarza możliwość szybkiego popularyzowania jej.
I to stanowi główny nurt w działalności przemysłu rozrywkowego, który w drugiej połowie XX wieku stał się jedną z najbardziej dochodowych gałęzi przemysłu i handlu. Współczesną historię muzyki popularnej określa tendencja do jawnego i świadomego mieszania stylów i gatunków muzycznych. W dzisiejszym świecie mamy zresztą do czynienia z niekontrolowanym mieszaniem się niezliczonych gatunków muzyki rozrywkowej. Corocznie powstają nowe zjawiska. Zaś do niedawna oczywista granica pomiędzy mainstreamem, a undergroundem, albo muzyką niszową, jest współcześnie bardziej problematyczna niż kiedykolwiek. Zachęca to miliony młodych ludzi do pełnego uczestnictwa w rynku muzycznym. Coraz więcej ludzi z całego świata staje się nie tylko jest odbiorcami, ale też twórcami treści muzycznych.
Ostatnie lata przyniosły szybki rozwój urządzeń i sposobów dystrybucji treści, które nie dość, że są tanie dla użytkowników, to bardzo zaawansowane technicznie, co spowodowało, że nagrywanie płyt i koncertowanie dostępne są już praktycznie dla każdego. Ta, kolejna już, rewolucja technologiczna spowodowała interesujące zjawisko otaczania się człowieka muzyką przez całe dni i noce, przez 7 dni w tygodniu. Muzyka towarzyszy człowiekowi niemal bez przerwy. Kontakty te są zarówno inicjowane przez człowieka, jak i dochodzi do nich niezależne od jego woli. Nigdy wcześniej w historii nie było możliwości tak precyzyjnego, empirycznego zbadania wpływu muzyki na życie człowieka. Z pomocą muzyki można na przykład manipulować nastrojami społecznymi. Służyła ona reżimom jako narzędzie przemocy i zastraszania.
Liczne badania ukazują także inny, szczególnie cenny dla rynku komercyjnego, mechanizm przenoszenia emocji odbiorców muzyki na markę.
Między innymi pokazują, że odpowiedni dobór muzyki w filmach reklamowych znacznie wpływa na ich efektywność. Można ją dobrać tak, by reklama bezpośrednio trafiała do pożądanej grupy docelowej. Muzyka, co potwierdzają liczne badania psychofizjologiczne, takie jak EEG, GSR i EMG, wydatnie wpływa na odbiór reklamy telewizyjnej, wywołując oczekiwane i podświadome reakcje konsumenta. Trafny dobór muzyki sprawia, że staje się ona swoistym emocjonalnym haczykiem przesądzającym o skuteczności reklamy. Myśląc o muzyce, branża reklamowa chce przenieść pozytywne emocje potencjalnych klientów, w tym przywiązanie, sympatię, a nawet miłość do muzyki na reklamowane marki, produkty i usługi.
Właściwy dobór muzyki budzącej pozytywne emocje w określonej grupie docelowej nie jest łatwy i jest wiele pułapek, głównie związanych ze sztampowym myśleniem na ten temat. W Polsce wiele zależy od doświadczenia oraz intuicji osoby za to odpowiedzialnej po stronie klienta, niestety, nadal za mało od badań i specjalistów.
Na tej samej zasadzie odbywa się przeniesienie pozytywnych emocji z rozmaitych wydarzeń artystycznych, np. koncertów czy festiwali muzycznych, na marki sponsorujące i tworzące produkty muzyczne. Zjawisko to przyczynia się do określonego, bliskiego kontaktu odbiorców z nowymi projektami muzycznymi, tak cyklicznymi, jak i przypadkowymi – jednorazowymi.
Z kolei odpowiednio dobrana i właściwie emitowana muzyka w przestrzeni publicznej, w tym w restauracjach i sklepach, powoduje pozytywny efekt zakupowy, w tym efekt szybszego zapełniania koszyków. Inspiruje do wydawania pieniędzy, przyciąga do modnych sklepów, powoduje efekt przywiązania i powrotu do miejsc, które dbają o odpowiednią emisję wybranego repertuaru muzycznego.
W ramach doskonalenia kompetencji Stanisława Trzcińskiego, założyciela STX Music:Solutions™, a także w związku z obsługą marketingową marki Carlo Rossi w Polsce przez 6 lat (kampania Sygnowano Fabryka Trzciny prowadzona przez STX Records w latach 2006-2011 zaowocowała zdobyciem na blisko dwie dekady przez Carlo Rossi – pozycji lidera sprzedaży w wartości oraz ilości sprzedaży na rynku wina w Polsce) oraz w związku z obsługą marki Orange przez 4 lata (w zakresie sponsoringu muzycznego od 2005 do 2008 roku) – był on pomysłodawcą i koordynatorem projektu badawczego blisko dekadę temu.
W latach 2007 – 2008 wytwórnia muzyczna STX Records, która w połowie 2017 roku zmieniła nazwę na STX Music:Solutions™, przeprowadziła razem z TNS OBOP, jedno z pierwszych na taką skalę w Polsce, kompleksowe ilościowe badanie Preferencje Muzyczne Polaków. Ten incydentalny, bliski kontakt z naukowcami i badaczami 10 lat temu, zaowocował zebraniem pierwszych danych na temat współczesnych odbiorców muzyki w Polsce.
Najnowsze badanie dotyczące polskich odbiorców muzyki zostało zainicjowane w 2017 roku przez Stanisława Trzcińskiego, jako doktoranta Uniwersytetu SWPS.
Jest ono w trakcie realizacji we współpracy z jednym z największych instytutów badawczych w Polsce. Jednocześnie warto podkreślić, że w ostatnim czasie agencja STX Music:Solutions™ dysponuje coraz precyzyjniejszymi, aktualnymi badaniami światowych naukowców (w szczególności z Wielkiej Brytanii i ze Stanów Zjednoczonych) dotyczących odbiorców muzyki i wpływu muzyki na człowieka. Jednak nic nie zastąpi badań na miejscu. Albowiem każde społeczeństwo, a co za tym idzie – każdy lokalny rynek, na którym otacza ludzi muzyka – ma swoją specyfikę. Jedynie część mechanizmów jest uniwersalna.